Σε διαδικτυακό εφιάλτη, που χρόνο με τον χρόνο αποκτά ανησυχητικές διαστάσεις, έχει μετατραπεί το φαινόμενο της εκδικητικής πορνογραφίας ή revenge porn, όπως ορίζεται η εκδίκηση πρώην εραστών (ως επί το πλείστον) μέσω δημοσίευσης γυμνών φωτογραφιών και «ροζ» βίντεο στα social media.
Πριν ξεκινήσουμε να αναφέρουμε οτι revenge porn είναι είτε εχεις σχέση είτε δεν εχεις και αυτό το λέμε για κάποιες αναρτήσεις που δημοσιεύτηκαν στο κοινωνικο δίκτυο , που αναφέρουν δεν είναι revenge porn όταν δεν εχεις σχέση . Το πορνό εκδίκησης ( revenge porn ) είναι η διανομή σεξουαλικών εικόνων ή βίντεο ατόμων χωρίς τη συγκατάθεσή τους τελεια και παύλα , είτε για την ταπείνωση του θυματος , είτε για οικονομικο όφελος
Ακολουθήστε μας στο Facebook πατώντας ΕΔΩ
Συμμετέχετε στο γκρουπ μας στο Facebook πατώντας ΕΔΩ
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία μόνο για το 2020 η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος ασχολήθηκε με περισσότερες από 340 υποθέσεις διαδικτυακού σεξουαλικού εξαναγκασμού και εκφοβισμού ενηλίκων, με τον αριθμό να παρουσιάζει αυξητική τάση την περίοδο του lockdown. Την ίδια χρονιά η υπηρεσία δέχτηκε ακόμη 300 καταγγελίες από ανήλικα θύματα για σεξουαλικό εξαναγκασμού, προσβολή γενετήσιας αξιοπρέπειας και πορνογραφίας.
Την ίδια ώρα, δραματική αύξηση της τάξης του 66%, σε σχέση με το 2020, παρουσιάζουν οι καταγγελίες για δημοσιοποίηση στο διαδίκτυο υλικού σεξουαλικού περιεχομένου χωρίς συγκατάθεση, σύμφωνα με τη Safeline μία από τις τρεις δράσεις του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου που στόχο έχει την καταπολέμηση κάθε είδους παράνομου περιεχομένου στο ίντερνετ.
Παράλληλα, το 30% των θυτών από αυτές τις καταγγελίες προχωρούν και σε εκβιασμό των θυμάτων.
Τα νούμερα είναι σίγουρα ανησυχητικά, ωστόσο δεν είναι ενδεικτικά καθώς είναι περισσότερα κι αυτό γιατί πολλά από τα θύματα δεν απευθύνονται ποτέ στις Αρχές εξαιτίας της ντροπής ή του κοινωνικού στίγματος. Από την άλλη υπάρχει και μια κατηγορία θυμάτων που για μεγάλα χρονικά διαστήματα αγνοούν ότι φωτογραφίες και βίντεο από προσωπικές τους στιγμές κάνουν το γύρο του διαδικτύου χωρίς την συγκατάθεση τους.
Σύμφωνα με τους ειδικούς το revenge porn είναι μια μορφή σεξουαλικής κακοποίησης μέσω Διαδικτύου, το οποίο έχει ολέθριες συνέπειες στην ψυχική υγεία του θύματος, καθώς έχουν καταγραφεί μέχρι και αυτοκτονίες εξαιτίας του διασυρμού.
Για τους ψυχολόγος τα κίνητρα των δραστών δεν είναι πάντα σαφή, όπως και οι αιτίες. Σε αρκετές περιπτώσεις είναι πρώην ερωτικοί σύντροφοι που έχουν διακόψει τις σχέσεις τους με το θύμα και κοινοποιούν το υλικό μεταγενέστερα χωρίς ο λόγος να είναι πάντα ο ίδιος. Σκοπός τις περισσότερες φορές η ταπείνωση του θύματος ως εκδίκηση για τον τερματισμό της σχέσης.
Από την άλλη υπάρχουν κι αυτοί που παρουσιάζουν συχνά μια κακοποιητική συμπεριφορά και ελέγχου προς τα θύματα τους είτε αυτά είναι πρώην είτε νυν σύντροφοι. Με την πράξη τους αυτή σκοπός τους είναι να αιχμαλωτίσουν διαδικτυακά το θύμα τους. Ορισμένες φορές ο εκβιασμός γίνεται καθαρά για οικονομικά ανταλλάγματα, ενώ σε άλλες περιπτώσεις οι δράστες χρησιμοποιούν φωτογραφίες και βίντεο μόνο και μόνο για τον εξευτελισμό του θύματος.
Ταυτόχρονα μεγεθύνεται και ο αριθμός ιστοσελίδων που επιδίδονται στη διάδοση «εκδικητικού πορνό». Σε αυτές, οι χρήστες μπορούν να υποβάλουν εκτός από το οπτικοακουστικό υλικό και προσωπικές πληροφορίες π.χ. τη διεύθυνση του θύματος, το χώρο εργασίας του, τους λογαριασμούς του στα κοινωνικά δίκτυα.
Γιατί είναι παράνομο;
Το revenge porn είναι παράνομο για τους εξής λόγους, :
- Πρώτον, κάποιος διατηρεί αρχείο με δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα και ευαίσθητα δεδομένα, χωρίς δικαίωμα, στη κατοχή του και χωρίς άδεια κατ’ εξακολούθηση.
- Δεύτερον, μεταδίδει και ανακοινώνει δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα και ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα.
- Δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα είναι όλες οι πληροφορίες για εμάς, με τις οποίες μπορεί κάποιος να μας αναγνωρίσει άμεσα ή έμμεσα. Δηλαδή, ακόμη κι αν ακούγεται η φωνή μας αλλά δε φαίνεται το πρόσωπό μας, έχουμε παραβίαση.
Όλες αυτές οι υποθέσεις στην Ελλάδα υπάγονται μέχρι ώρας στο άρθρο 38 του Νόμου 4624/2019, ενώ γίνεται λόγος ώστε να γίνει το revenge porn αυτοτελές αδίκημα στον Ποινικό Κώδικα
Τι προβλέπει ο Νόμος 4624/2019 αρ. 38:
1. Όποιος, χωρίς δικαίωμα: α) επεμβαίνει με οποιονδήποτε τρόπο σε σύστημα αρχειοθέτησης δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, και με την πράξη του αυτή λαμβάνει γνώση των δεδομένων αυτών· β) τα αντιγράφει, αφαιρεί, αλλοιώνει, βλάπτει, συλλέγει, καταχωρεί, οργανώνει, διαρθρώνει, αποθηκεύει, προσαρμόζει, μεταβάλλει, ανακτά, αναζητεί πληροφορίες, συσχετίζει, συνδυάζει, περιορίζει, διαγράφει, καταστρέφει, τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι ενός (1) έτους, εάν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα με άλλη διάταξη.
2. Όποιος χρησιμοποιεί, μεταδίδει, διαδίδει, κοινολογεί με διαβίβαση, διαθέτει, ανακοινώνει ή καθιστά προσιτά σε μη δικαιούμενα πρόσωπα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, τα οποία απέκτησε σύμφωνα με την περίπτωση α΄ της παραγράφου 1 ή επιτρέπει σε μη δικαιούμενα πρόσωπα να λάβουν γνώση των δεδομένων αυτών, τιμωρείται με φυλάκιση, εάν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα με άλλη διάταξη.
3. Εάν η πράξη της παραγράφου 2 αφορά ειδικών κατηγοριών δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα του άρθρου 9 παράγραφος 1 του ΓΚΠΔ ή δεδομένα που αφορούν ποινικές καταδίκες και αδικήματα ή τα σχετικά με αυτά μέτρα ασφαλείας του άρθρου 10 του ΓΚΠΔ, ο υπαίτιος τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός (1) έτους και χρηματική ποινή έως εκατό χιλιάδες (100.000) ευρώ, εάν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα με άλλη διάταξη.
4. Με κάθειρξη μέχρι δέκα (10) ετών τιμωρείται ο υπαίτιος των πράξεων των προηγούμενων παραγράφων, εάν είχε σκοπό να προσπορίσει στον εαυτό του ή σε άλλον παράνομο περιουσιακό όφελος ή να προκαλέσει περιουσιακή ζημία σε άλλον ή να βλάψει άλλον και το συνολικό όφελος ή η συνολική ζημία υπερβαίνει το ποσό των εκατόν είκοσι χιλιάδων (120.000) ευρώ.
5. Εάν από τις πράξεις των παραγράφων 1 έως και 3 προκλήθηκε κίνδυνος για την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος ή για την εθνική ασφάλεια, επιβάλλεται κάθειρξη και χρηματική ποινή έως τριακόσιες χιλιάδες (300.000) ευρώ.
6. Τα κακουργήματα που προβλέπονται στο παρόν άρθρο υπάγονται στην αρμοδιότητα του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων.
Συμβουλές για τα θύματα
- Αποθηκεύστε τα αποδεικτικά στοιχεία
Μπορεί να χρειαστείτε ένα αρχείο της δημοσίευσης εάν αποφασίσετε να προβείτε σε περαιτέρω ενέργειες. Σας συνιστούμε να τραβήξετε ένα στιγμιότυπο οθόνης της δημοσίευσης για λόγους αναφοράς/καταγγελίας. - Αποθηκεύστε μηνύματα, εικόνες και στιγμιότυπα οθόνης ιστότοπων (με τη διεύθυνση URL ορατή) σε ασφαλές μέρος, όπως έναν σκληρό δίσκο που προστατεύεται με κωδικό πρόσβασης. Θα μπορούσατε να ζητήσετε από κάποιον που εμπιστεύεστε να το κάνει αυτό εάν θεωρείτε ότι για ψυχολογικούς λόγους δε μπορείτε να το κάνετε οι ίδιοι.
- Είναι καλύτερο να μην διαγράψετε τίποτα έως ότου το αναφέρετε στην αστυνομία, καθώς μπορεί να υπάρχουν και άλλα στοιχεία που ίσως φανούν χρήσιμα.
- Ενημερωθείτε από την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) για τα δικαιώματά σας . Κηφισίας 1-3, Τ.Κ. 115 23, Αθήνα – Τηλέφωνο: 210 6475600 – E-mail: contact@dpa.gr
- Επικοινωνήστε με τη Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος με τους ακόλουθους τρόπους: Τηλέφωνο: 11188, Fax: 213-1527471, Email: ccu@cybercrimeunit.gov.gr, μέσω του portal στη διεύθυνση: https://goo.gl/vOHdVb, Ταχυδρομική διεύθυνση: Λ. Αλεξάνδρας 173, Τ.Κ. 11522, Αθήνα.
Τι συμβαίνει μετά
- Εάν η αστυνομία πιστεύει ότι μπορεί να έχει διαπραχθεί έγκλημα, θα το ερευνήσουν. Συγκεκριμένα:
- Συγκεντρώνονται αποδεικτικά στοιχεία: θα σας ζητηθεί να τους δώσετε στιγμιότυπα οθόνης, κείμενα ή μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και ενδέχεται να κατασχέσουν το φορητό υπολογιστή και το τηλέφωνο του κατηγορουμένου.
- Παίρνουν καταθέσεις: Ζητείται κατάθεση από εσάς και από άλλους μάρτυρες για το τι συνέβη. Ακόμα, παίρνουν ξεχωριστά κατάθεση από το άτομο που έχετε προσδιορίσει ότι μοιράστηκε φωτογραφίες/βίντεο σας.
- Θα σας συμβουλεύσουν για άλλες ενέργειες που μπορείτε να κάνετε: εάν το άτομο είναι ο σύντροφός σας ή πρώην σύντροφός σας, υπάρχουν άλλες νομικές προστασίες έναντι περαιτέρω κακοποίησης. Διαβάστε περισσότερα σχετικά με την υποστήριξη εάν έχετε βιώσει οικιακή κακοποίηση.
- Εάν η αστυνομία αποφασίσει ότι έχει διαπραχθεί έγκλημα, θα παραδώσει τα διαθέσιμα στοιχεία στον Εισαγγελέα, ο οποίος θα αποφασίσει εάν θα κατηγορηθεί το άτομο για το συγκεκριμένο αδίκημα.
- Αποκλείστε τους Μόλις αποθηκεύσετε τα αποδεικτικά στοιχεία, ίσως θελήσετε να εμποδίσετε οποιονδήποτε κοινοποιεί τις φωτογραφίες/βίντεό σας από το να επικοινωνήσει μαζί σας. Θα μπορούσατε να το κάνετε αυτό αποκλείοντας τον χρήστη από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων. Επικοινωνήστε με την αστυνομία προτού το κάνετε. Δείτε τους τρόπους με τους οποίους μπορείτε να αποκλείσετε άτομα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μέσα από το κέντρο ασφαλείας του εκάστοτε κοινωνικού δικτύου.
Θυμηθείτε, δεν φταίτε εσείς
Η πρώτη σκέψη σας μπορεί να είναι να κατηγορήσετε τον εαυτό σας για την αποστολή των προσωπικών σας φωτογραφιών/βίντεο, αλλά αυτό δεν είναι δίκαιο. Ακριβώς επειδή έχετε στείλει σε κάποιον κάτι, αυτό δεν σημαίνει ότι έχετε συναινέσει στην περαιτέρω κοινοποίησή του. Τους εμπιστευτήκατε και πιστέψατε ότι θα σεβαστούν το απόρρητό σας. Πρόδωσαν την εμπιστοσύνη και σας έβαλαν σε μια πραγματικά δύσκολη κατάσταση. Στην πραγματικότητα, η κοινή χρήση (ή απειλή για κοινή χρήση) προσωπικών φωτογραφιών ή βίντεο κάποιου ατόμου χωρίς την προηγούμενη συγκατάθεσή του αποτελεί ένα πολύ σοβαρό ζήτημα που τιμωρείται ποινικά.